Yılda ortalama 120 bin kişinin ölümüne neden olan hava kirliliği üzerindeki sır perdesini ABD’nin Northwestern Üniversitesi’nde araştırma yapan Doç. Dr. Gökhan Mutlu araladı…
Yılda ortalama 120 bin insanın ölümüne neden olan hava kirliliği hakkında ABD’deki Western Üniversitesi’nde araştırma yapan Gökhan Mutlu ve ekibi ilk kez katil partikülü keşfetti. Mutlu ve takım arkadaşları şimdi partikülü etkisiz hale getirmek için çalışmalar yapıyor.
Dünya Sağlık Örgütü araştırmasına göre yılda 120 bin kişi hava kirliliğinin yarattığı hastalıklar sonucu hayatını kaybediyor. Ancak yıllardır hava kirliliğinin ölümcül etkisi üzerine yapılan tüm araştırmalar sonuçsuz kalmış bu konuyla ilgili bir bilimsel gelişme elde edilmemişti. Havadaki hangi partikülün ölümcül sonuçlar yarattığını ise ilk kez ABD’deki Western Üniversitesi’nde Türk Doçent Gökhan Mutlu’nun yönettiği ekip buldu. Havadaki katili tanımlayan Mutlu, İstanbul’un havasının da tehlikeli boyutlarda kirliği olduğu konusunda uyarıda bulunuyor. Havadaki hangi maddenin kalp krizlerine ve akciğer kanserine neden olduğunu bulan Mutlu, yıllardır Northwestern Üniversitesi’nde çalışıyor ve çalışmalarını Türkiye’ye de taşımayı planlıyor. İstanbul’un havasını çok kirli İç Anadolu’daki bazı illeri ise insan hayatını tehdit eder noktada bulduğunu söyleyen Doç Dr. Mutlu’nun ağzından katil partikülün keşfi ve hedefleri:
Keşfiniz bilim dünyasında nasıl karşılandı. Yeni hedefleriniz neler?
Yaklaşık 3 yıl önce yaptığımız bir çalışmada hava kirliliği partiküllerinin akciğerleri nasıl etkilediğini araştırıyorduk. Deneyler sırasında hayvanların kanlarının çabuk pıhtılaştığını gözlemledik. Bu gözlemin doğru olup olmadığının araştırılması pıhtılaşma ile ilgili bulguları ortaya çıkardı. Sonuçlarımız bilim adamları tarafından büyük ilgi ile karşılandı. Çalışmamız Journal of Clinical Investigation Dergisi’nde yayınlandı. Bunun dışında Reuters, Nature, Scientific American gibi medya kuruluşları da büyük ilgi gösterdi. Onun üzerinde üniversiteden davet aldım.
Bu ölümleri engellemek mümkün mü ve konuyla ilgili çalışmalar neler?
Bu konuda deney hayvanlari üzerinde daha önce yaptığımız bir çalışma var. Kanı sulandıran ve pıhtılaşmasını önleyen bir ilaç olan heparini hayvanlara verdiğimizde partiküllerin pıhtılaşma üzerindeki etkisini önlediğimizi gördük. Aspirin ve beta-blokerlerin de etkisini araştırıyoruz.
İstanbul, Chicago’ya göre 5 kat daha kirli
İstanbul’daki hava kirliliğini değerlendirebilir misiniz?
Istanbul’daki hava kirliliği semtlere göre çok değişken. Genelde araç trafiğinin ve fabrikaların çok olduğu bölgelerde kirlilik yüksek. İstanbul’un havası Chicago’ya göre 4-5 kat daha kirli. Türkiye haritasına baktığımızda İç ve Doğu Anadolu bölgelerinde hava kirliliği kabul edilemeyecek oranda tehlikeli düzeylerde.
ABD’deki çalışmalarınızda nasıl bir kariyer hedefliyorsunuz?
Soluduğumuz havadaki partiküllerin akciğerler ve kalp üzerindeki etkilerini nasıl ve hangi mekanizmalarla gösterdikleri konusundaki çalışmalarıma devam etmek istiyorum.
Ptsi Ağus. 04, 2008 11:49 am